سلفژ خانه داری 2

نرگس محمدی‌نژاد

نوازنده و مدرس پیانو

عناصر اصلی صوت «صدا» و «سکوت» است. یعنی انسان باید ادراک متفاوتی از صدا و سکوت داشته باشد و هر کدام را جداگانه درک کند.

تصور کنید در خانۀ خودتان تنها هستید. شاید به نظر شما سکوت حاکم است اما صدای تیک تیک ساعت دیواری و یا صدای کتری روی گاز که به آرامی در حال جوشیدن است، صوت موجود در فضای خانۀ شماست.شما در سکوت نیستید.

روزانه هزاران صوت در اطراف ما وجود دارد که شاید باعث آزار و خستگی گوش و ذهن ما می‌گردد و بدتر اینکه اغلب به دلیل عدم توجه، خودمان مولد این صداها هستیم. بدون اینکه متوجه باشیم خستگی ناشی از شنیدن این صدا ها را تحمل می کنیم. ما اصلا فکر نمی کنیم صداهای اضافه مشکلی هستند که حتی الامکان باید حل شوند.

صدای هود آشپزخانه که حتی ساعتها پس از اتمام پخت غذاروشن می‌ماند، صدای لولای در، صدای کوبیده شدن پرده به چارچوب پنجره، صدای چکه کردن شیرآب، صدای تق تق سرامیکهایی که لق هستند، صدای کشیده شدن دمپایی ها روی زمین هنگام راه رفتن، صداهایی هستند که ما توجهی به آنها نداریم. اما واقعیت این است که ما در سکوت نیستیم. این در حالی است که انسان یا در سکوت است یا در صدا و حالت سومی وجود ندارد . پس حتما لازم است  تک تک ما در خلوت خود سکوت را به معنای واقعی اش درک کنیم . این یک مراقبۀ جدی است.

صدا”یا”صوت”؛ پدیده ای است که انسان آن را به یاری دستگاه شنوایی خویش درک می‌کند؛ در نتیجه‌ی ارتعاش یک جسم تولید می‌شود و در محیط مادی مانند آب یا هوا به صورت موج  انتشار می‌یابد و به گوش ما می‌رسد.(منصوری،۱۳۷۶،ص.سرآغاز). در واقع “صدا”، نتیجه‌ی حرکت ارتعاشی است که به وسیله‌ی گوش احساس می‌شود. صدا ویژگیهای خاص خود را دارد. این ویژگیها برای ما از آن جهت مهم هستند که هم در مورد صدای خود در هنگام صحبت کردن  و هم در هنگام انجام کار‌های روزمره و جابجایی اشیا، بتوانیم مراقبت لازم را به عمل آوریم و ناخواسته مولد صداهای گوش‌خراش و آزار‌دهنده در محیط زندگی یا کار نباشیم. آگاهی از ویژگیهای صدا و دقت در آنها ما در رعایت بهداشت صوتی کمک می‌کند.

صدا دارای چهار ویژگی است:

1.زیرایی: در میان دو صدا، آن که نازک‌تر است، “زیر” و آن‌که کلفت‌تر است، “بم” نام دارد. “زیرایی” یعنی “زیر” یا “بم” بودن، شامل صدای انسان نیز می‌شود. صدای انسانها با جنسیت آنها مرتبط است. زنان صدای زیرتر و مردان صدای بم‌تری دارند.

۲.شدت: تفاوت قوت و ضعف، در میان دو صدا را “شدت” می‌گویند. صداها ممکن است نسبت به یکدیگر ضعیف‌تر یا شدید‌تر باشند.

۳‌.دیرَند: تفاوت یک صدای ممتد و طولانی با یک صدای کوتاه را از نظر زمان “دیرند” می‌گویند. بعضی آن را ” کشش”می‌نامند.

۴‌. طنین یا رنگ صوتی: صدا‌ها از نظر طنین و رنگ ( شخصیت صوتی) نیز می توانند با یکدیگر متفاوت باشند. این ویژگی را “شیوش” نیز می‌گویند.(پور تراب،۱۳۹۳،ص.۱۷)